İnsanların bir noktadan başka bir noktaya taşınmasını yada ürün iletimini/taşımasını yürür akşamlarla sağlayan ekipmanlara Yürüyen Merdiven ve Bant denir.
Teknolojinin gelişmesi, insan ihtiyaçlarının ve yapıların değişmesi ile şehirlerde, binalarda, kamuya açık alanlarda, üst geçitlerde, adalet saraylarında, havalimanlarında, AVM-alışveriş merkezlerinde, metro istasyonlarında, tren istasyonlarında, hastanelerde, fabrikalarda, atölyelerde, sanayi tesislerinde, askeri kuruluşlarda ve daha ilave edilecek bir çok alanda kullanılan yürüyen merdiven ve yürüyen bantlar belirtilen zamanlarda, doğru uzman personel ve doğru kriterde periyodik kontrole tabi olan ekipmanlardır.
Bu ekipmanların periyodik kontrollerinin yapılması yasal bir zorunluluk olsa da, insan hayatı, yaşam kalitesi, kullanıcı emniyeti ve ekipmanın kullanım ömrünü artırılması konusunda tedbir unsurlarını ve kazanımlarını oluşturmaktadır.
28628 sayılı İş ekipmanlarının kullanımında Sağlık ve Güvenlik şartları Yönetmeliği EK III Madde 2.2 kapsamında Yürüyen Merdiven ve Yürüyen Bantların periyodik kontrolleri zorunlu hale gelmiştir.
Genel olarak TS EN 13015 standardında belirtilen periyodik kontrol kriterleri kapsamında yapılan bu kontroller standartlarda aksi belirtilmedikçe ve yasal mevzuatlar göz önünde bulundurulduğunda yılda en az 1 kez yapılmalıdır. Yapılan Periyodik Kontrol periyotları, ürünün yapısı, kullanım sıklığı, bakım sıklığı vb. durumlara göre planlanmalıdır.
Bu ekipmanların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Uygunluk veya uygunsuzluk durumları tespit edilerek raporlanır.
Nihai raporun “Uygun” olması gerekmektedir.
Periyodik Kontroller yapıldıktan sonra ekipmanlar da her hangi bir tamir, tasarım, düzeltme, değişiklik vb. yapılmamalıdır.
Unutulmamalıdır ki !
Periyodik Kontroller yapıldıktan sonra ekipmana yapılan müdahalelerde Periyodik kontrol ve raporunun hükmü düşer, yeniden yapılması gereği doğar.
Yürüyen Merdiven Periyodik Kontrolü ve Yürüyen Bant Periyodik Kontrolü çalışmalarının konuyla ilgili içeriğimizin detaylarında ve son bölümünde verilen standartlara ve bu standartlarla beraber İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin ilgili maddelerine göre periyodik kontroller yapılır.
Montajı 10.03.1998 tarihinden sonra yapılan her marka Yürüyen Merdiven ve Bant’ ı kapsar. Bu ürünlerin aksi belirtilmedikçe yılda en az 1 defa kontrol edilmesi ve periyodik kontrol raporu düzenlenmesi yasal olarak zorunludur.
Periyodik Kontrolü, Bakanlık Kayıtlı, Yetki Numarası olan ve Eğitimlerini tamamlamış Uzman Muayene Personelleri yapabilirler.
Mezuniyeti ne olursa olsun bu şartları taşımayan kişilerin kontrol yapmaları yasaktır.
Yapılan Kontrolleri nihai olarak bahsettiğimiz özellikleri sağlayan, Mühendis Teknik Yönetici Muayene Şefi gibi atanmış uzmanlar onaylar.
Eğim Açısı: Basamaklar, paletler veya bandın hareket ettiği yatay düzlem ile yapılan azami açı.
Korkuluk: Yürüyen merdivenin/yürüyen bandın; kararlılık, hareketli parçalardan koruma ve tırabzanın desteklemesini sağlayarak kullanıcı güvenliğini emniyete alan parçası.
Korkuluk Sırtı: Korkuluğun üst tarafını oluşturan ve tırabzana kılavuz profili olma işlevini gören enine korkuluk elemanı.
Fren Yükü: Yürüyen merdiven/yürüyen bandı durdurmak için tasarlanan fren sisteminin basamağa/palete/banda uyguladığı yük.
Taraklık: Her bir sahanlıkta (basamaklardaki) yivleri/kanalları sıyıran çatallı kısım.
Taraklık Plakası: Her bir sahanlıkta tarakların yer aldığı plaka/parça.
Yürüyen Merdiven: Yatay kalan kullanıcı taşıyan yüzeylerle (basamaklar gibi) kişileri yukarı çıkarmak veya aşağıya indirmek için kullanılan sürekli hareket eden, meyilli, güç tahrikli merdiven.
Yürüyen Bant: Birbirini takip eden ve hareket yönüne paralel kalan kullanıcı taşıyan yüzeylerde (paletler, bant gibi), kişilerin taşınması için kullanılan güç tahrikli düzenek.
Dış Panel: Yürüyen merdivenler veya yürüyen bantları çevreleyen mahfazanın dış kısmı.
Tırabzan: Yürüyen merdivenler veya yürüyen bantlar kullanılırken kişilerin tutunduğu güç tahrikli hareket eden ray.
İç Panel: Pervaz veya daha alt iç küpeşte ile tırabzan kılavuz profili veya korkuluk sırtı arasında konumlandırılan panel.
Beyan Yükü: Donanımın tasarlandığı hareket yükü.
Pervaz: Korkuluğun basamaklar, paletler ve bant ile ara yüz oluşturan düşey kısmı.
Yürüyen Merdiven ve Bant Periyodik Kontrol Süreci’ ne başlarken öncelikle bilinmesi gereken; 09.04.2009 tarihinden evvel montajı yapılan yürüyen-bantlar merdivenler TS EN 115 standardına ve TS EN 115-2 standardına göre kontrol edilmelidir !
•Bir önceki periyodik kontrol raporunu inceleyerek, varsa eksikliklerin giderildiğini kontrol et.
•Yürüyen Merdiven/ bant sicil kartı ve bakım defteri olduğunu kontrol et.
•Yürüyen Merdiven/ bant üzerindeki etiket değerlerini not al.
•Yürüyen merdiven ve bant genel görünüş kontrolü (Darbe, deformasyon, kaçak)
•Yürüyen merdiven veya yürüyen bandın mekanik olarak hareketli tüm parçaları, paneller ve duvarlar ile tamamen kuşatılmalıdır.
•Yürüyen merdivenin/yürüyen bandın iç kısmının düzenli olarak temizlenmesi mümkün olmalıdır.
•Kiriş içerisindeki makina boşluklarına, sadece yetkili kişiler ulaşabilmelidir
•Muayene kapakları ve döşeme levhalarının, sadece anahtar veya bu amaç için uygun olan alet ile açılması mümkün olmalıdır. (Muayene kapakları ve döşeme levhaları, deliksiz olmalıdır).
•Muayene kapakları ve döşeme levhalarının fonksiyonları elektriksel güvenlik tertibatları ile izlenebilmelidir, (TS EN 115-2 ile tüm yürüyen merdiven ve bantlar için geçerlidir)
•Diş gövdesi genişliği b8, en az 4,5 mm olmalı ve 8 mm’yi aşmamalıdır ve bantın yürüyüş yüzeyindeölçülmelidir. (TS EN 115-1+A1 için geçerlidir)
•Yürüyen merdivenin kullanıcının taşındığı alanında, yürüyüş yüzeyi seyahat yönünde +1/-1 derece tolerans ile yatay olmalıdır.
•Yürüyen merdivenler veya yürüyen bantlar için yürüyüş yüzeylerinde, güvenli ayak basacak sağlam yer sağlanmalıdır.
•Basamak çıkıntıları, kaymayı önlemeli ve kaymayı önleme yüzeyleri pürüzsüz olmalıdır.
•Yürüyüş yüzeyleri ve çıkıntı arasındaki kenar keskinliği azaltılmış olmalıdır.
•Yürüyüş yolu bandının uzatılması, sürekli ve kırıksız yürüyüş yolu yüzeyi sağlanacak şekilde olmalıdır.
Eksik veya kırık basamak/palet tespit edilmeli ve yürüyen merdiven/yürüyen bant, taraklıktan boşluk oluşturmadan (eksik basamak/paletten kaynaklı oluşan) önce durdurulmalıdır. (TS EN 115-2 ile tüm yürüyen merdiven ve bantlar için geçerlidir)
•Tahrik ünitesi, bir yürüyen merdiven veya yürüyen banttan daha fazlasını çalıştırmamalıdır.
•Yürüyen merdiven veya yürüyen bantlar, üniform yavaşlama ile durgun konumuna getirilme ve hareketsiz konumunu muhafaza etmeyi (işlevsel frenleme) sağlayacak bir frenleme sistemine sahip olmalıdır; Yürüyen merdivenler için durma mesafeleri aşağıdaki tablodaki gibidir:
•Yürüyen bantlar için durma mesafesi aşağıdaki tablodaki gibi olmalıdır:
•Yardımcı fren anma hızının 1,4 katında etki etmelidir.
Yardımcı Fren aşağıdaki şartlarda mecburdur:
a) İşlevsel fren ve basamaklar/paletlerin cer dişlileri veya şaftlar, dişli çarkları, çoklu zincirleri veya bir tekil zincirden daha fazlası ile yapılmamış olan bant tamburu arasındaki bağlantısı varsa,
b) İşlevsel fren, elektromekanik fren değilse,
c) h13 yüksekliği, 6 m’yi aşıyorsa
•Yürüyen merdivenler ve yürüyen bantlar, hızı anma hızının 1,2 katı değerini aşmadan önce otomatik olarak duracak şekilde teçhiz edilmelidir. Tasarım aşırı hızı önlüyorsa, bu kuralın ihmal edilmesine müsaade edilebilir.
•Fren sisteminin ve yedek fren sisteminin parçalarının aşınma kontrolü yapılmalıdır.
•Tahrik, basamak ve palet zincirlerinin gerginlik ve aşınma kontrolleri yapılmalıdır.
•Zincirler veya kremayer dişliler gibi basamaklar, paletler veya bantı tahrik eden kısımların ani olarak kırılması veya aşırı uzaması. Elektriksel anahtar ile engellenmelidir
•Yürüyen merdivenin kullanıcının taşındığı alanında, yürüyüş yüzeyi seyahat yönünde en fazla ± 1° tolerans ile yatay olmalıdır.
•Dişliler, ara dişlilerin aşınma ve yağlanması kontrol edilmelidir.
•Tahrik motoru ve kasnak rulmanlarının aşınma ve yağlanma kontrolü yapılmalıdır.
•Taşıyıcı ve tahrik kayışının aşınma ve gerginlik kontrolleri yapılmalıdır.
•Küpeşte kayışının ve saptırma tertibatının çalışma kontrolü yapılmalıdır
•Korkuluklar, yürüyen merdiven veya yürüyen bandın her kenarına monte edilmelidir. (Eğimli kısımda, basamak ucundan veya palet yüzeyinden veya bant yüzeyinden tırabzanın üstüne kadar olan h1 dikey yüksekliği, 0,90 m ‘den daha az olmamalı ve 1,10 m’yi aşmamalıdır)
•Korkuluğun iç panelleri arasındaki boşluklar, 4 mm’den daha geniş olmamalıdır. Kenarlar, yuvarlak hale getirilmeli veya pahlanmalıdır. Sağ ve sol paneller arasındaki toplam boşluk 7 mm’yi geçmemelidir. (TS EN 115-2 ile tüm yürüyen merdiven ve bantlar için geçerlidir)
•Düşey yer değiştirme bantlar için 6 mm ve basamaklar ve paletler için 4 mm’yi aşmamalıdır. (TS EN 115-2 ile tüm yürüyen merdiven ve bantlar için geçerlidir)
•Yürüyüş yüzeyinden ölçülen herhangi bir kullanılabilir konumdaki iki ardışık basamak veya paletler arasındaki açıklık, 6 mm’yi aşmamalıdır
•Pervaz dikey, düz ve alın bağlantılı olmalıdır.
•Süpürgelik bir rijit ve bir esnek kısımdan meydana gelmelidir (TS EN 115-2 ile tüm yürüyen merdiven ve bantlar için geçerlidir)
•Yürüyen merdivenlerde, pervaz ve basamaklar arasındaki kıstırma ihtimali en aza indirgenmelidir.
•Pervaz/Süpürgelik panellerinin dikey yüzünden, asgari 33 mm ve azami 50 mm izdüşüme sahip olmalıdır, (16.02.2006 öncesi montaj yapılan merdivenler için uygulanmaz – TS EN 115/A2)
•Yürüyen merdiven- bant hareket halindeyken, el bandının hızında 15 s’ den fazla ve ya - %15 sapma meydana geldiği taktide yürüyen merdiven/bant durmalıdır. (TS EN 115-2 ile tüm yürüyen merdiven ve bantlar için geçerlidir)
•Her korkuluğun en üstünde, normal çalıştırma şartları altında basamaklar, paletler veya bandın gerçek hızına izafi olarak % – 0 ila % + 2 toleransı olan hızda ve aynı yönde hareket eden bir tırabzan sağlanmalıdır.
•Korkuluklarda ki tırabzan profiller ve kılavuzlar, parmakların veya ellerin sıkışması veya kaptırılma ihtimalini azaltacak şekilde kaplanmalı veya şekil verilmelidir.
•Merdiven direğine tırabzanın giriş noktasında; mahfaza, parmakları ve ellerin sıkışmasını önleyecek bir elektriksel anahtar ile sağlanmalıdır
•İki ardışık basamak arasındaki seviyede 4 mm dikey farka müsaade edilmelidir.
•Ardışık iki basamak veya palet arası açıklık 6 mm’yi geçmemelidir.
•Adım yüzeyi kanalları ile taraklık dişlerinin doğru kenetlenmelidir
•Taraklıklar, kullanıcıların geçişini kolaylaştırmak için her iki sahanlıkta sağlanmalıdır. Taraklıklar kolaylıkla sökülüp değiştirebilir olmalıdır.
•Taraklıkların uçları; basamaklar, paletler veya bant ve taraklıklar arasında sıkışma riskini en aza indirecek şekilde şekillendirilmeli ve yuvarlatılmalıdır.
•Taraklıklar; kırıldığında veya basamaklar, paletler veya bandın kanalları ile kilitlendiği ve diş sekmesi durumunda, yabancı cisimler hapsedilecek şekilde tasarlanmalıdır.
•Önlenemeyen kaptırılmış cisimler olması ve taraklık/basamak/palet çarpması durumunda, yürüyen merdiven veya yürüyen bant otomatik olarak durmalıdır
•Makine boşlukları ve tahrik istasyonlarında dönen cisimlerin muhafazalarının kontrolü
•Tahrik ve dönüş istasyonunda durdurma anahtarı olmalıdır. Durdurma anahtarı devreye girdiğinde, yürüyen merdiven veya yürüyen bandın çalışması önlenmelidir.
•Anahtar konumları, açık bir şekilde ve kalıcı olarak işaretlenmelidir.
•Topraklama kontrolü
•Makinayı durduracak bir ana kontaktör bulunmalıdır.
•Elektrik tesisatı, kendisini kolay anlaşılabilir kılacak gerekli uyarılarla donatılmalıdır.
•Kumanda panosu temiz ve kuru olmalıdır, toz bulunmamalıdır
•Aydınlatma yoğunluğu, döşeme seviyesinden ölçüldüğünde taraklık kesişim hattında 50 lx’den daha az olmamalıdır.
•Bir kullanıcının geçmesiyle otomatik olarak harekete geçen yürüyen merdiven veya yürüyen bantlarda, hareket yönü önceden belirlenmiş, açıkça kullanıcıya görünür ve yürüyen merdiven/yürüyen bantlarda işaretlenmiş olmalıdır.
•Otomatik durdurma kontrol sistemi; yolcunun kontrol elemanını tahrik etmesinin üzerinden yeterli bir zaman geçtikten (en az, yolcu taşıma zamanı + 10 saniye) sonra, yürüyen merdiven veya yürüyen bandı otomatik olarak durduracak şekilde tasarımlanmalıdır.
•Acil durdurma için durdurma anahtarı, acil durumda yürüyen merdiven veya yürüyen bandı durduracak şekilde sağlanmalıdır. Bunlar, yürüyen merdiven veya yürüyen bandın her sahanlığına yakın göze çarpan kolayca ulaşılabilir yerlere konulmalıdır. Acil durdurma anahtarları arası mesafe yürüyen merdivenlerde 30m yürüyen bantlarda 40 m geçmemelidir.
•Otomatik yeniden çalıştırmanın tekrar başlatılması esnasında basamaklar, paletler ve bant bu alanda kimsenin bulunmaması için taraklık kesişim çizgileri ve her taraklıktan ilave 0,3 m ilerde yönlendirilmelidir.
•Otomatik yeninden çalıştırma tertibatı sadece kontrol cihazı tanımlanan alanda en azından 10 s süre ile hiçbir insan veya eşya algılanmazsa etkin hale gelmelidir.
•Muayene amaçlı olarak her sahanlıkta, portatif kontrol aleti bulunmalı (revizyon kumandası) ve bu cihazın kablosunu bağlamak için bir muayene çıkışı olmalıdır. Kablonun uzunluğu, en az 3 m olmalıdır. Muayene çıkışları, kablo ile yürüyen merdiven veya yürüyen bandın her yanına ulaşılabilecek şekilde yerleştirilmelidir
•Her kontrol tertibatı, bir durdurma anahtarına sahip olmalıdır.
•Birden fazla kontrol aleti bağlandığında, bütün muayene çıkışları, etkisiz kalmalıdır.
•İşaretleme: Kullanıcı için aşağıdaki zorunlu eylem işaretleri ve yasak işaretleri, girişlerin yakınına sabitlenmelidir:
a) “Küçük çocuklar sıkıca tutulmalıdır”
b) “Köpekler taşınmalıdır”
c) “Tırabzan tutulmalıdır”
d) “Bebek arabalarına müsaade edilmez”
•Bakım, tamir, muayene veya benzer iş boyunca, yürüyen merdiven veya yürüyen banda erişim yok ve giriş yok göstergeleri ile yetkisiz kişilere yasaklanmalıdır:
•El döndürme tertibatı sağlanmışsa, kullanım için çalıştırma talimatları yakınında sağlanmalıdır. Yürüyen merdiven veya yürüyen bandın hareket yönü açık bir şekilde gösterilmelidir.
•Makine alanlarına ulaşım kapılarında Makina alanı – Tehlikeli, yetkisiz kişilerin girişi yasaklanmıştır”. Yazmalıdır
•Otomatik olarak çalışmaya başlayan yürüyen merdivenler ve yürüyen bantlar durumunda, yol trafik işaretleri gibi açık bir şekilde görünür sinyal sistemi, yürüyen merdivenler ve yürüyen bantların kullanılıp kullanılmadığını ve hareket yönünü kullanıcıya göstermesi sağlanmalıdır.
•İlgili kullanma ve bakım talimatları asılı olmalıdır.
Periyodik muayenesi gerçekleştirilen yürüyen merdiven / yürüyen bandın işlevlerini yerine getirip getirmediği kontrol edilmelidir.
•TS EN 115-1+A1 Yürüyen merdiven ve yürüyen bantlar için güvenlik standardı
•TS EN 115-1 Yürüyen merdiven ve yürüyen bantlar için güvenlik standardı
•TS EN 115 Yürüyen merdiven ve yürüyen bantlar için güvenlik kuralları standardı
•TS EN 115-2 Yürüyen merdiven ve yürüyen bantlar için güvenlik gerekleri mevcut yürüyenmerdiven ve yürüyen bantların güvenliğinin iyileştirilmesi için kurallar standardı
•TS EN 13015 Asansör ve Yürüyen Merdivenleri Bakımı gerekleri Bakım Talimatları için Kurallar standardı
•2013 yılından itibaren devreye giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ dur.
•İş Sağlığı ve Güvenliği Kanuna istinaden çıkarılan İş Ekipmanlarında Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği.
•FM-MUA-073 Yürüyen Merdiven Periyodik Kontrol Raporu ve Yürüyen Bant Periyodik Kontrol Raporu’ dur.
•FM-MUA-074 Yürüyen Merdiven Periyodik Kontrol Formu ve Yürüyen Bant Periyodik Kontrol Formu’ dur.
•Yürüyen merdiven ve yürüyen bant tipi, büyüklüğü, adedi vb. durumlara göre değişiklik arz etmekte olup fiyatlar: 200 TL ile 500 TL arasında bir paradır.
Türkiye’ nin Yürüyen Merdiven ve Bant Uzmanı Muayene Kurumu ISQ !
Yasa ve Yönetmelikleri ve sosyal sorumlulukları karşılayan, itibarlı, prestijli, uluslararası tanınan ve geçerli olan TÜRKAK Akreditasyonlu, Yürüyen Merdiven Periyodik Kontrolü ve Yürüyen Bant Periyodik Kontrolü ya da Yürüyen Ekipman Periyodik Muayene yaptırmak için ISQ Teknik Muayene Uzman Kadrosu ile Hizmet vermeye hazırdır…Yapmanız gereken sadece iletişim kanallarımızı kullanmak !0(216) 305 46 66 telefonumuzdan Arayın…her türlü bilgiyi ve EN UYGUN MUAYENE Fiyatlarını Uzmanlarımızdan Şimdi alın !
Not: Bu Bölümdeki içerikler bilgilendirme amaçlıdır. 01 Ocak 2022 itibarı ile periyodik kontrol işlemlerini yapmamaktayız.